Eliminasyon diyeti, hassasiyetiniz veya alerjiniz olabilecek besinleri tespit edebilmeniz için belirli gıdalardan veya bileşenlerden kaçınan veya bunları ortadan kaldıran bir beslenme planıdır. Bu diyetin uygulanmasında ki en büyük etken kişinin alerji semptomları göstermesidir.
Eliminasyon Diyeti Nasıl Uygulanır?
Bir eliminasyon diyetinin iki aşaması vardır:
- Eliminasyon aşaması
- Yeniden tanıtma aşaması
Eliminasyon Aşaması
Eliminasyon aşamasında ilk olarak size dokunduğunu düşündüğünüz yiyeceklerin tüketimini yasaklamanız gerekmektedir. Bununla birlikte, besin etiketi okuyarak hangi bileşenlerin size dokunduğunu tespit etmede daha emin olabilirsiniz. Bir besin tüketim kaydı tutarak, öğünlerinizden sonra oluşan semptomları ve nasıl hissettiğinizi not edin. Sonrasında ise oluşan semptomları birkaç hafta gözlemleyin.
Eliminasyon diyeti sırasında kaçınılması gereken yiyecekler şunlardır;
- Narenciye
- Süt
- Yumurtalar
- Çavdar, arpa ve malt sirkesi içeren buğday ve glüten
- Kabuklu deniz ürünleri
- Soya
Gıda katkı maddelerinin de bazı kişilerde hassasiyeti ve alerji semptomlarını tetiklediğini unutmamak gerekir. Bunlar;
- -amin ile bitenler (histamin, tiramin, oktopamin ve feniletilamin)
- Yapay gıda boyaları (tartrazin ve kömür katranından elde edilen boyalar)
- Aspartam (yapay tatlandırıcı)
- Butillenmiş hidroksianisol ve butillenmiş hidroksitoluen (koruyucular)
- Laktoz ve diğer disakkaritler
- Monosodyum glutamat (tat arttırıcı)
- Nitrat ve nitritler (koruyucular)
- Sülfitler, benzoatlar ve sorbatlar (koruyucular)
- Kitre veya agar-agar (kalınlaştırıcılar veya stabilizatörler)
Yeniden Tanıtma Aşaması
Bu aşamada alerji veya hassasiyet yaratan besinler tespit edildikten sonra şüpheli gıdalar diyete birer birer geri eklenmelidir. Diyete geri eklediğiniz gıdaları tükettikten sonra aldığınız belirtileri besin tüketim kaydınıza eklemeyi de unutmayınız. Bu süreç sonunda hangi gıda veya gıda grubunun sizde alerji veya hassasiyet yaptığı tam olarak belirlenmiş olur.
Şüpheli olarak gördüğünüz yiyeceklerden herhangi birini yediğinizde aşağıdaki semptomlardan birini yaşıyorsanız, acil tıbbi yardım alın ve doktorunuz eliminasyon diyetine devam etmenin güvenli olduğunu söyleyene kadar diyeti durdurun. Bunlar;
- Boğaz şişmesi
- Ani döküntü veya kurdeşen
- Nefes almada zorluk
Eliminasyon Diyeti Uygulanırken Hangi Besinler Tüketilebilir?
Her ne kadar eliminasyon diyetleri epey kısıtlayıcı olsa da, hala sağlıklı ve lezzetli yemekler yapmak için yeterli alternatifiniz mevcut. Bunlar;
- Meyveler: Narenciyeler hariç çoğu meyveyi tüketebilirsiniz.
- Sebzeler
- Tahıllar
- Et ve balık
- Süt ikameleri
- Yağlar
- Baharat ve çeşniler: Acı biber ve kırmızı biber hariç, karabiber, taze otlar ve baharatları tüketebilirsiniz.
Eliminasyon uygularken kendinizi aşırı kısıtlanmış hissediyorsanız motive olmak adına yeni tarifler tasarlamayı ve yemeklerinize lezzet katmak için şifalı otlar ve baharatlar eklemeyi deneyebilirsiniz.
Eliminasyon Diyeti Çeşitleri
Bu diyetin bazı yaygın çeşitleri şunlardır:
- Basit Seviye Eliminasyon Diyeti: Bu temel eliminasyon diyeti, yalnızca bir gıdadan veya yaygın görülen gıda alerjisi tetikleyicilerinden kaçınmayı içerir.
- Orta Yoğunluklu Eliminasyon Diyeti: Aynı anda birkaç yiyecek grubunun beslenmeden çıkarıldığı eliminasyon diyetidir.
- Sıkı Eliminasyon Diyeti: Bu, en katı eliminasyon diyeti türüdür. Kişi sadece seçilmiş gıda gruplarını tüketir. Besleyici bir diyet olmamasından ötürü, belirli bir süre zarfı içerisinde uygulanmalıdır.
Eliminasyon Diyetinin Faydaları Nelerdir?
Bu diyet sayesinde hangi yiyeceklerin size dokunduğunu tespit edip, onları beslenmenizden çıkarabilirsiniz. Bununla birlikte, eliminasyon diyetinin daha pek çok faydaları vardır:
- Huzursuz bağırsak sendromu hastalığının semptomlarını azaltır.
- Eozinofilik özofajiti olan kişiler faydalanabilir.
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu durumlarında yardımcıdır.
- Egzema gibi cilt bozukluklarında iyileştirici etkisi vardır.
- Kronik migren ağrılarını azaltır.
Eliminasyon Diyetlerini Uygularken Oluşabilecek Riskler Nelerdir?
Eliminasyon her ne kadar size hangi gıdaların alerji/hassasiyet yaptığını tespit etmede etkili bir yöntem olsa da, bazı riskleri de beraberinde getirmektedir.
- Bu programları yalnızca dört ila sekiz hafta gibi kısa zaman dilimleri süresince uygulanmalıdır. Bu diyetlerde bir veya birkaç besin grubu elimine edildiğinden çeşitli eksikliklere yol açması söz konusudur.
- Çocuklar ve alerjisi olduğu bilinen veya şüphelenilen kişiler, eliminasyon diyetini yalnızca doktor veya beslenme uzmanı/diyetisyen gözetiminde uygulamalıdır.
- Çocuklarda bir besin grubunu tanıtırken anafilaksi gibi şiddetli reaksiyonlar daha sık görülmektedir. Bunun sebebi ise vücutlarının, o besini tüketmeyi kestikten sonra o besine karşı daha duyarlı hale gelmesidir.
http://qn4.94e.mywebsitetransfer.com/category/yazarlar/ozlem-merve-toluc/