Propolis Nedir Faydaları Nelerdir?
Covid-19 salgınıyla birlikte bağışıklık sisteminin önemi günden güne artıyor. Birçok uzman bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi konusunda vurgu yapıyor. En eski şifa kaynaklarından biri olan propolis, son yıllarda bilim dünyasının çokça mercek aldığı bir konu. Propolis özellikle immun sistem direncini arttırması ve hastalıklara karşı koruması yönünden dikkat çekiyor.
Propolis, bal arıları tarafından bitkilerden özellikle de çiçek ve tomurcuklardan toplanan belirli miktarda balmumu ve reçine karışımıdır. Esansiyel yağları içeren ve kovan içerisinde birçok amaca uygun olarak kullanılan doğal bir arı ürünüdür. Arılar propolisi kovanlarını mikro-organizmalara ve dış etkenlere karşı korumak için üretir. Böylelikle kovandaki çatlakları propolis ile onarmış olurlar. Bunu üretirken çoğunlukla kavak ve çamgillerin reçinelerini kullanır. Propolisin bileşiminde % 45 reçine, %30 balmumu ve % 5 ‘de mineral ve vitaminler bulunur.
Son beş yıla dönük çalışmalara baktığımızda, propolis ve yapısında bulunan kafeik asit bileşeninin antioksidan ve antiinflamatuvar etkiye sahip olduğu, bağışıklık sistemi ve diğer sağlık durumları üzerinde etkili olduğu görülmüştür Propolisin mikroorganizmalar üzerinde hücre öldürücü bir etkisi vardır. Böylelikle dudak, ağız ve boğazdaki mikrobik hastalıklar, yaralar ve mide ülserini iyileştirebilmektedir. Bunlara ek olarak, antibiyotikle birlikte kullanıldığında tedaviye yardımcı olabilmekte ya da enfeksiyon riskini azaltarak antibiyotiğe gereksinimi azaltmaktadır. Eczanelerde propolisin damla, kapsül/tablet, krem veya toz halleri bulunmaktadır.
Propolis, kovandan alındığı haliyle tüketilecek bir formda değildir. Çünkü kovandan alındığı anda içeriğinde yüksek oranda balmumu ve kovandaki bala ulaşmaya çalışan parazitler bulunmaktadır. Bu sebeple özütleme işlemi ile yapısındaki etken maddelerin bu kirletici maddelerden ayrılması gerekmektedir. Bu işlem sırasında su ve alkol gibi farklı çözücü maddeler kullanılabilmektedir. Ancak, bu özütleme işleminde kullanılan bazı çözücülerin özellikle çocuklarda kullanılması sakıncalı olabilmektedir.
Nasıl Tüketebiliriz?
Propolisin suda çözünür olanlarını su, süt, meyve suyu, çay, kahve vb. içeceklerinize damlatarak kullanabiliriz. Suda çözünmeyen olanlarını da bal, yoğurt, ekmek, pekmez vb. gıdalara damlatarak tüketebilirsiniz. Propolisli ballı karışım ürünleri de günde 1 tatlı kaşığı doğrudan veya ılık süt, yoğurt gibi gıdalara karıştırılarak tüketilebilir. Damla ürünlerden yetişkinler için günde 20 damla, çocuklar için ise günde 10 damla şeklinde tüketilmelidir.
Bağışıklık sistemi üzerinde etkili olabilmesi için alınması gereken doz her ne kadar tam bir netlik kazanmasa da yapılan randomize kontrollü çalışmalar sonucunda belirlenen güvenilir günlük alım dozu 70 mg/kg olup, 15 g üstü alım toksik doz olarak belirlenmiştir. Propolisin bağışıklık sistemi üzerinde etkisi, yan etkileri ve güvenilir dozu ile ilgili çalışmalar gün geçtikçe artmaktadır. Önümüzdeki dönemlerde yapılan çalışmalarla birlikte doz konusundaki bilgiler kanıt düzeyinde anlamlılık kazanacaktır.