Erişkinlik periyodundeki evlatların, anne-babasının davranışlarını sorgulamaya başladığını belirten Çocuk Ergen Terapisti Uzman Psikolog Merve Demir, “Bu zamana kadar kendi anne ve babasının en doğru şekilde davrandığını düşünen çocuk, ergenlikle beraber onları başka anne-babalarla kıyaslar ve eleştirir” dedi.
Erişkinlik dönemindeki mühim bir değişimin de toplumsal yaşamda yaşandığını ifade eden Demir, ergenlikle beraber gencin, ailesi yerine daha oldukça arkadaşları ile zaman geçirmeyi tercih ettiğini, canını sıkan şeyleri ebeveynine değil, arkadaşlarına anlatmaya başladığını söyleyerk şu şekilde devam etti:
“Ek olarak ergen, anne ve babasıyla problem yaşadığında da dost grubundan destek alır. Ergen için akranları tarafınca beğenilmek ve akran grubu tarafınca kabul görmek oldukça önemlidir. Ergen bu zamanda, çocukluktakinden değişik olarak kendisi ile benzer ilgi alanları ve değerleri olan kişileri tercih etmeye ve arkadaşları ile daha kuvvetli duygusal bağlar kurmaya adım atar. Bu zamanda kurulan arkadaşlıklar, ergenin erişkin yaşamına hazırlanmasına destek sunar. Arkadaşlıkları yardımıyla genç kendisini saygı duyulan bir fert olarak hissetmeye adım atar. Sorunlarını ya kendisi, ya da dostlarıyla beraber çözmeye çalışır. Böylece kendine itimatı artar.”
KONUŞMALARINIZDA TUTARLI OLUN
Ergenliğin, anne-baba ile tartışmaların en yüksek seviyeye çıkmış olduğu dönem bulunduğunu dile getiren Demir, “Bu zamanda bir çok anne-baba, ergenin bir isteğini reddederken ona hala çocuk bulunduğunu söyler. Sadece sorumluluklarını hatırlatırken, ona artık çocuk olmadığını ifade eder. Bu tutarsız konuşmalar aile ve genç arasındaki ilişkiyi bozar. Sadece bu çatışmalar düzgüsel gelişmenin bir parçasıdır. Evlatların kendilerini ve anne-babalarını asla sorgulamamaları ve asla çatışmamaları da bir problemin göstergesi olabilir. Bu sebeple ebeveynler evlatlarının kendilerine karşı negatif tepkilerinin, içinde bulundukları dönemden kaynaklanabileceğini göz önünde bulundurmalıdır” ifadelerini kullandı.
Uzman Psikolog Merve Demir, ailelerin erişkinlik dönemindeki çocuklarda dikkat etmeleri ihtiyaç duyulan hususları şu şekilde sıraladı:
Sınırlar koyun: Erişkinlik döneminde genç, anne basına karşı çıkar, onları eleştirir, eskisinden değişik isteklerde bulunur ve umursamaz davranır. Bununla karşılaşan ebeveynler, iyi mi davranmaları gerektiği ile ilgili kafa karışıklığı yaşayabilirler. Bu zamanda ebeveynler net ve tutarlı sınırlar oluşturmalıdır. Bu sınırlar harçlığın miktarı, eve geliş saatleri şeklinde mevzularda olabilir. Sadece bunu yaparken çocuğa karşı fazla baskı yapmak ya da oldukça fazla özgür bırakmak doğru değildir. Ebeveynleri tarafınca fazla kısıtlanan ya da fazla özgür bırakılan çocuklar, dost grubunun tesirinde daha çok kalabilirler. Hem de daha çok riskli davranışlarda bulunabilirler. Bu sebeple, ilk olarak ergenin ebeveynden ayrı bir fert bulunduğunu kabul etmek önemlidir. Gencin isteklerine ve taleplerine kıymet vermek, bu tarz şeyleri ifade etmesine izin vermek, sadece belli sınırlar koymak gerekmektedir. Bu sınırların sebepleri ergenle konuşulmalı, onun da bu konudaki fikri dinlenmeli ve gerektiğinde konulmuş olan sınır birazcık esnetilmelidir.
Kulak verin: Erişkinlik döneminde gençlerin, anne-babasından değişik olan düşüncelerini ifade etmeye gereksinimleri vardır. Ebeveynler bu fikirleri kabul edici bir tutumla dinlemeli, aynı fikirde olmasalar da onu idrak etmek için çaba göstermelidirler. Asla kendi fikirlerini çocuğa zorla kabul ettirmeye çalışmamalıdırlar. Iyi mi davranması icap ettiğini söylemek, tembih vermek, ergenle olan iletişimi negatif etkisinde bırakır. Ek olarak gencin ebeveyni ile daha azca şey paylaşmasına sebep olur.
Hususi alan ve mahremiyete saygı gösterin: Gençler için bir hususi alanlarının olması oldukça önemlidir. Ergenlikle birlikte genç; odasının kapısını kapatmaya, odasını kendisi için hususi bir alan olarak kullanmaya adım atar. Başkalarının o alana müdahale etmesinden hastalık duyabilir. Bu sebeple ergenin odasına devamlı kapı çalarak girmek önemlidir. Odasını düzenleme biçimine mümkün olduğunca müdahale etmeyerek, gence duyulan saygı gösterilebilir.
Takdir edin ve sevgi gösterin: Bu zamanda yaşanmış olan süratli fizyolojik değişimler sebebiyle, gençlerin duygularında da ani değişimler olabilir. Ergen bu zamanda ebeveyninden birazcık uzaklaşsa da onların sevgilerini hissetmeye eskisi kadar gereksinim duyar. Sadece ebeveynin sevgisini gösterme biçimi, çocukluktakinden birazcık değişik olmalıdır. Bundan dolayı bu zamanda gençler, sevgi sözcüklerinden ya da fizyolojik temasla sevginin gösterilmesinden birazcık hastalık duyabilirler. Bu sebeple, anne-babalar sevgilerini göstermek için genci dinlemeli, fikirlerine saygı göstermelidir. Ek olarak onun ilgilenilmiş olduğu mevzulara ilgi göstermek, başarılarını takdir etmek ve hatalarına karşı anlayışlı yaklaşmak da sevgiyi göstermenin iyi bir yoludur.
Eleştirmekten vazgeçin: Erişkinlik döneminde gencin giyim seçimi, ilgi alanları, dost çevresi, tutum ve davranışları, anne babasını rahatsız edebilir. Sadece bu dönem evlatların eleştiriye karşı oldukça duyarlı oldukları ve kolay incindikleri bir dönemdir. Bu yüzden ebeveynler çocuklarını eleştirmemeye, yargılamamaya ve küçümsememeye itina göstermelidir.
Güvenin: Bu zamanda aileler de evlatlarının büyümesi ve zarar görmesi ile ilgili endişelidirler. Bu sebeple evlatlarının kendilerine yalan söylediğini düşünüp, pek oldukça davranışına şüphe ile yaklaşabilirler. Bu şüpheci yaklaşım, ergeni daha çok kısıtlamalarına sebep olabilir. Sadece genç, ebeveyninin kendisine güvenmesine gereksinim duymaktadır. Sadece bu şekilde kendisine olan itimatı gelişebilir. Bu sebeple anne-babalar, sözlerine güvendiğini çocuğa hissettirmeli, kuşkucu bir tutum izlememelidir.
Arkadaşları ile ilgili baskı uygulamayın: Erişkinlik döneminde genç dostlarıyla daha çok zaman geçirmeye adım atar. Evlatların bu zamanda anne-babalarından birazcık uzaklaşma ihtiyacı hissetmeleri düzgüsel gelişmenin bir parçasıdır. Ebeveynler ise evlatlarının kendilerinden uzaklaşmalarından hastalık duyarlar. Evlatlarının arkadaşlarından negatif etkilenmesini engellemek amacıyla onun dost ilişkilerine müdahale etmek isteyebilirler.
Ergenin dostlarını kendi başına seçmesine izin vermemek, bazı arkadaşları ile görüşmesine engel olmak çatışmalara neden olur. Anne-babanın arkadaşları ile ilgili baskı yapmış olduğu durumlarda, gençler dost grubunun tesiri altına daha çok girerler. Bu sebeple ebeveynler, gencin dost seçimine saygı duymalı ve çocuklarına baskı yapmamalıdır. Eleştirmeden arkadaşları ile ilgili konuşmak, gencin arkadaşları ile ilgili daha gerçek detayları paylaşmasını sağlar. Mümkünse arkadaşları ve aileleri ile tanışmak da çocuğun ilişkilerini kovuşturmak için uygun bir yoldur.
Dürüst davranın: Erişkinlik dönemindeki çocuk için kendisine karşı dürüst davranılması oldukça önemlidir. Herhangi bir mevzuda samimi davranmamak, evladı kandırmaya çalışmak, noksan informasyon vermek çocuğun ebeveynine olan güveninin sarsılmasına sebep olabilir. Gerçeği söylemek o an için çatışmaya sebep olsa da size olan güveninin pekişmesini sağlar. Böylece onun büyüdüğünü kabul ettiğinizi ve ona kıymet verdiğinizi göstermenize destek sunar. Ek olarak dürüst hareket etmek, onu size karşı dürüst olmaya teşvik eder.
Kaynak: ntv.com.tr