Evlilik sözleşmesi nedir? Evlenmeden ilkin mi sonrasında mı yapılır? Hangi mallar üstünde eşin hakkı olur?
Asla kimse boşanacağını hayal ederek evlenmez normal olarak. Sadece yaşam şartları kimi zaman insanları istemedikleri noktaya getirebilir. İşte o vakit, malların paylaşımı mevzusu büyük bir soruna dönüşebilir. Bu noktaya gelindiğinde problem yaşanmaması için yasalar “evlilik anlaşması” çözümünü üretmiş eşler için.
Evlilik anlaşması nedir?
Çiftler, evlenmeden ilkin, sonrasında ya da nikah esnasında bir mal rejimi sözleşmesi yaparak edinilmiş mallara katılma, mal ayrılığı, paylaşmalı mal ayrılığı yada mal ortaklığı rejimlerini benimseyerek sözleşme yapabilirler.
Mal rejimi sözleşmesi şekle tabidir. Noterden imzaların tasdikli olması ya da sözleşmenin bizzat noter tarafınca düzenlenmesi gerekir. Tam nikah esnasında yazılı olarak eşler, “biz şu mal rejimini benimsedik” diye bir belge ibraz edebilirler. Gerek noterde yapılsın gerek nikah esnasında evlenme memuruna sunulsun, kesinlikle tarafların imzalarını içermesi gerekir sözleşmenin.
Edinilmiş mallara katılma rejiminin benimsenmesi, Türkiye’de, evli kadının durumunu iyileştirme amacını güder.
Evlilik anlaşması iyi mi yapılır?
Evlenmeden ilkin ya da sonrasında ve nikah esnasında yapılabilir. Nikah sonrasında meydana getirilen evlilik anlaşması için eşlerin beraber yazılı ve imzalı belge sunmaları yeterlidir. Bunun haricinde meydana getirilen mal rejimi sözleşmesi için noter iki şekilde devreye girer:
1- Taraflar imzaladıkları belgeyi notere götürürler ve noter yalnız imzaları onaylar.
2- Noter kendisi mal rejimi sözleşmesini düzenler. Tarafların kendi önüne geldiğini ve bulunmuş olduğu beyanları bizzat kendi kaleme alarak altını imzalar ve taraflara imzalatır.
Evliler hangi mal rejimini seçeceklerine iyi mi karar vermeli?
Evlenecek ya da evlenmiş olanlar, yasal mal rejiminin dışına çıkmak istiyorlarsa, ciddi olarak düşünmeliler. En kolay seçim “mal ayrılığı sözleşmesi”dir. Eşler, birbirinden bağımsız olarak, mallar üstünde tüm haklarını kullanabilir hale gelirler bu sözleşmeyle.
Hangi mal rejiminin seçileceğine ilişkin olarak iyi bir hukukçuya başvurmak gerekir. Aile hukukuna hususi ilgisi olan hukukçudan danışma almak iyi olur. Şundan dolayı mal rejiminin tasfiyesi gündeme vardığında oldukça büyük sorunlarla karşılaşılabilir.
Hangi mallar edinilmiş mal olarak kabul edilir?
Edinilmiş mal hakkında kanunda geçen bir tarif vardır: “Eşlerin bedelini ödeyerek ya da emekleri karşılığında elde ettikleri mal varlıksal kıymet.” Dolayısıyla bedelini ödeyip aldığınız herhangi bir göç eder taşınmaz mal, hisse senedi, menkul kıymet ve çalışmanızın karşılığı olan maaşınızla edinilmiş mallar bu kapsama girer.
Kişisel mallarınız, öteki eşe karşı hiçbir yükümlülüğünüzün olmadığı mal varlıksal değerlerin getirileri de kaide olarak edinilmiş maldır. Mesela, miras olarak kalan bankadaki para kişisel maldır ve eşin bu para üstünde herhangi bir hak iddia etmesi mümkün değildir. Fakat o paranın faizleri edinilmiş mal sayılır ve eşin o getiri üstünde alacak hakkı vardır.
Hangi mallar edinilmiş mal olarak kabul edilmez?
“Edinilmiş mallara katılma” dediğimiz yasla mal rejiminde, edinilmiş mallar haricinde “kişisel mallar” da vardır. Kişisel mallar, kaide olarak, herhangi bir karşılık ödenmeden elde edilmiş olan mallardır. İlaveten tinsel tazminat türü de kişisel mallardan sayılır.
Eşlerin bu tür mallar üstünde herhangi bir alacak hakkı söz mevzusu değildir. Miras kanalıyla kalanlar, piyango ikramiyesi, bağış kanalıyla elde edilmiş para kişisel maldır, edinilmiş mal değildir.
Eşlerin kişisel giyimleri, süs eşyaları benzer biçimde kişisel eşyalarının edinilmiş mal olarak kabul edilmesi mümkün değildir.