Performans düşüklüğü,sürekli yorgunluk hali ve duygusal çöküş gibi şikayetleriniz varsa, bu belirtiler tükenmişlik sendromunun belirtileri olabilir. Çoğu zaman bu şikayetlere, cinsel problemler,baş ağrıları, uyku sorunları gibi psikosomatik rahatsızlıklar da eklenir. Genellikle bu durum “tükenmişlik” olarak tarif edilir. Kronikleşen ve hayatın tüm alanlarına yayılan bir çöküntü oluşur.
Nedenleri çok çeşitlidir ve derinlerde yatabilir. Tükenmişlik hissi, kişinin uzun bir süre boyunca kaldırabileceğinden daha ağır bir sorunla baş başa kalmasından kaynaklanır. Bu yük, birçok semptom ve şikayetlerin bir araya gelmesiyle oluşmuştur. Örneğin iş hayatında veya özel hayatta yaşanan başarısızlıklar tükenmişlik sendromuna neden olabilir: Çalışma hayatında aşırı talepleri ve beklentileri yerine getirmek zorunda olmak, zor bir ayrılık yaşamak, çalışma hayatıyla özel hayatı birbirinden ayıramamak veya çalışma arkadaşları ya da üstleri tarafından psikolojik baskıya maruz bırakılmak bu hastalığın nedenleri arasında sayılabilir.
En Sık Yaşanan Semptomlar
- Mesai saatlerinden sonra işle araya mesafe koymakta artan zorluklar
- Apati (hastalık derecesinde ilgisizlik)
- Sürekli devam eden yorgunluk, devamlı bir gevşeklik hâli, güçsüzlük
- Ruhsal ve zihinsel bitkinlik
- İçinin boşalmış olduğu hissi, hiçbir şeyde anlam bulamama hâli, moralsizlik, cesaretini kaybetme
- Korku
- Huzursuzluk, sürekli tedirginlik
- Gerginlik, sürekli “akım altında olma hâli”
- Asabiyet, sinirlilik, küçük şeylere kızıp öfkelenmek
- Konsantrasyonun azalması
- Motivasyonun azalması, performansın düşmesi
- Umutsuzluğa düşmek, beklentilerin aşırı gelmesi, bunlara cevap verememek
- Mesleki bağlamda kendinden emin olmamak
- Kendini kronik bir şekilde çaresiz ve yalnız hissetmek
- Kendini sosyal hayattan geri çekmek
- Etrafındakilere ve olup bitenlere ilgisizlik. Örneğin, arkadaşları boşlamak
- Psikosomatik arka planı olan bedensel şikayetlerin baş göstermesi: uykusuzluk, uyku bozuklukları, hazım problemleri, sırt ve baş ağrıları, migren, kulak çınlaması, cinsel problemler
- Depresyon veya agresyon gibi duygusal tepkiler
- Sonuç: kronikleşmiş ve bütün alanlara yayılmış bir çöküntü
Nasıl Baş Edebiliriz?
- Önceliklerinizi belirleyin. Önceliğiniz aileniz, sağlığınız, sosyal çevreniz olabilir. Önemsediğiniz aktivitelere vakit ayırın, ailenizle her akşam yemek yemeye çalışın.
- Neden tükenmiş hissettiğinizi bulmaya çalışın. İş yoğunluğu, çalışma saatleri, insanlarla yaşadığınız çatışmalar varsa, destek alamadığınızı düşünüyorsanız nedeni bunlardan biri olabilir. Sorunun kaynağını bulmak ve bunu kabul etmek sorunun çözümünde atılacak ilk adımdır.
- Sorunun kaynağını bulduktan sonra, patronunuz ya da iş arkadaşlarınızla çözüm için konuşun. Araştırmalarda duyguları paylaşmanın ve sosyal desteğin,bu olumsuz duygularla baş etmede fayda sağladığı görülmüştür.
- Gün içinde kısa aralar verin.
- Çalıştığınız işin gerçekten size uygun olup olmadığını düşünün. Uygun olmadığına kanaat getiriyorsanız alternatifler arayın. Severek yapabileceğiniz, ilgi alanınıza daha uygun bir işte çalışabilmek için araştırmalar yapın.
- Spor yapın. İnsanlar yoğun olduklarında ilk vazgeçtikleri şey spordur, oysa düzenli spor stresle başa çıkmanızı kolaylaştırır. Akşam yürüyüşüne çıktığınızda faydalarını hemen görürsünüz, ertesi gün bedeniniz ve ruhunuz dinlenmiş olur.
- Yeterli miktarda, en az 7-8 saat uyuyun.
- Hafta sonlarını dinlenmeye ayırın.
- Sağlıklı beslenin. Bol sebze ve meyve tüketin. Yoğun çalışma temposu beslenme düzenini bozar.
- Kitap okumak, örgü örmek, resim yapmak gibi sakinleştirici hobiler edinin.