Cinsel organın cildinde bulunan hastalıklar vücudun diğer kısımlarında bulunanlardan değişik mıdır?
İnsan cildini tutan tüm hastalıklar cinsel organ cildinde de görülebilir. Çok azca cilt hastalığı bir tek cinsel organda görülür. Cilt hastalıkları genel anlamda, bulundukları yer dışında benzer emare ve bulgular gösterirler.
Mantar enfeksiyonları kendisini iyi mi gösterir ve tedavileri iyi mi yapılır?
Hastalıkla ilgili emareler erkeklerde çoğunlukla kasıklarda ve skrotum (testisleri kaplayan cilde verilen isim)da yer alır. Penis nadiren tutulur. Hanımlarda ise cinsel organın dış dudaklarında ve kasıklarda bulunur.
Cilt yüzeyinden yüksek kırmızı kenarlı, kırmızımsı-kahverengi renktedir. Hastalıklı kısım, düzgüsel ciltten keskin sınırlar ile ayrılır. Kaşıntılıdır. Tekrarlayan ve süreğen hastalıklar ciltte koyulaşma tarzında renk değişikliklerine niçin olur.
Tedavide genel anlamda hastalıklı bölgeye sürülen uygun merhemler yeterlidir. Nadiren ağızdan ilaç tedavisine ihtiyaç duyulur.
Cilt reaksiyonları (kontakt=temas dermatitleri) kendisini iyi mi gösterir ve tedavileri iyi mi yapılır?
Kişinin belirli alerji oluşturan maddelere (alerjen) yada tahriş edicilere karşı cildinde gözlenen yanıta kontak dermatit denir.
Çeşitli maddelere karşı verilen cevap sonucu ciltte pullanma ve kabuk oluşumu görülebilir. Şiddetli cilt yanıtları kabarcıklanmaya niçin olabilir. Etkilenmiş alanlar kızarabilir yada yanabilir.
Temas cilt reaksiyonları başlıca tahriş eden bir nesne ile yada allerjen ile oluşurlar. Tahriş eden temas cilt reaksiyonları, genel anlamda cilt dokularına zarar veren görevli ajana maruz kaldıktan derhal sonrasında ortaya çıkar. Tahriş eden temas cilt reaksiyonları, asit ve alkali maddelere bağlı endüstriyel bir problemdir. Cinsel bölge ile en çok temas eden tahriş ediciler; sabunlar, temizlik ürünleri, kayganlaştırıcılar, parfümler, bu bölgenin vücut salgıları ve dışkıdır. Cevabın şiddeti, keselenme ve kaşınma ile artar. Tedavinin en önemli bölümü, görevli ajanın cilt ile temasından kaçınılmasıdır. Tedavide çeşitli merhemler kullanılır. Doktorunuza başvurunuz.
Allerjik temas cilt reaksiyonları ise temas eden maddeye bağlı ortaya çıkan, vücut müdafa sisteminin verdiği bir yanıttır. Yanıt temastan derhal sonrasında ortaya çıkmaz. Tekrarlayan temaslar cevapta önemlidir. Söz mevzusu allerjenin ortadan kaldırılması önemlidir. Sadece tespiti daima mümkün değildir. Etkilenmemiş ciltte sık görülen allerjenlerle meydana getirilen yama testi çoğunlukla yardımcıdır. Hastalıklı bölgelere sürülen merhemler e ve ağızdan alınan ilaçlara ihtiyaç olabilir. Doktorunuza başvurunuz.
Masum yaralanmalar kendilerini iyi mi gösterir ve tedavileri iyi mi yapılır?
Bu tür emareler cinsel ilişkiye ( ısırık, yabancı maddelerin cilt altına yerleştirilmesi şeklinde), süsleme (tatoo) ya da alışılmadık temizlik teknikleri (yakıcı maddeler ile temizlik şeklinde) bağlı olabilir. Tedavi belirtinin dururmuna göre değişir. Doktorunuza başvurunuz.
Bit bulaşması kendisini iyi mi gösterir ve tedavisi iyi mi yapılır?
Hastalık cinsel bölgede aynı anda birden çok bölgede olabilir. Cilt yüzeyine yakın kıl gövdelerinde bit yumurtalarının görülmesi ya da kıl diplerinde yuvalanmış bitlerin görülmesiyle tanı konulur. Bu bitler, çıplak gözle veye küçük büyütme altında çoğunlukla görülebilir. Yoğun kaşıntılıdır. Kaşıntı, genel anlamda bite, dışkısına yada tükrüğüne karşı cildin duyarlılığına ikincildir. Kolay tedavi yöntemleri vardır. Tekrarlamayı önlemek önemlidir. Özellikle ilaç kullanımıyla eş zamanlı evindeki tüm havlu, çarşaf ve nevresimlerin iyice kaynatılarak temizlenmesi önemlidir. Doktorunuza başvurunuz.
Uyuz kendisini iyi mi gösterir ve tedavisi iyi mi yapılır?
Uyuzlar, yoğun kaşıntılı, 0,5 cmlik kabarık lezyonlar ve doğrusal tünel benzeri lezyonlar ile karakterizedir. Çoğunlukla parmak araları, koltuk altı, göbek, anüs, dirsek iç kısımları, bilek, bacak ve cinsel organlar şeklinde bölgelerde aynı anda bulunurlar. Baş ve yüz genel anlamda tutulmaz. Tedavi için doktorunuza başvurunuz. Tedavi ile eş zamanlı çamaşırların, havluların ve yatak örtülerinin sıcak suyla yıkatılıp temizlenmesi önemlidir.
Cinsel bölge uçukları (Genital Herpes) kendisini iyi mi gösterir ve tedavisi iyi mi yapılır?
Cinsel bölge uçukları cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır. Hastalığa sebep olan virüsün iki alt tipi vardır. Bunlardan bir tanesi genel anlamda dudak çevresinde diğeri ise genel anlamda cinsel bölgede hastalık yapar. Sadece cinsel ilişkinin şekline göre dudak çevresinde
hastalık meydana getiren etken cinsel bölgede de hastalığa sebep olabilir. Bunun yanında cinsel bölgede hastalık meydana getiren virüs tipinin, kuru havluda ve klozet kenarında uzun süre canlı kalabilir ve kişiden kişiye bulaşabilir. Bu virüsü taşıyan hastaların %90’ ı bu durumdan habersizdir, %50’ sinde ise hastalığın emareleri ortaya çıkmamktadır ve bu kişilerin %70’ i ise hastalık emareleri ortaya çıkmadan önce başklarına bulaştırmaktadır.
Hastalık etkeni virüs bulaştan sonrasında ilk emareleri ortaya çıkarır ve sonrasında vücutta uyku haline geçer. Arkasından sürekli tekrarlayıcı hastalığa yol açar. Tekrarlar özellikle vücut direncinin düştüğü zamanlarda olur.
Cinsel bölgede bir biriyle grup yapma eğilimli, ağrılı, 0,5 santimetre’ den küçük içi sıvı dolu ve bazen ıslak keseciklerdir. Kesecik tabanları kırmızıdır. Sinir uçlarında yerleştikleri için nadiren ciddi yan hastalıklara niçin olabilirler. Virüse karşı etkili ilaçlar ile bölgesel olarak tedavi edilir. Doktorunuza başvurunuz.
Cinsel bölge siğilleri (Genital Kondilom) etkenleri nedir ve hastalık iyi mi gözükür?
HPV(İnsan Papilloma Virüsü) adlı bir virüs sebebiyle ortaya çıkar. Bu virüsün önemi hanımlarda rahim ağzı kanserine yol açmasıdır. Rahim ağzı kanserlerinin %99’ u HPV enfeksiyonu sebebiyle ortaya çıkar. Sadece HPV’ nin 50’ den fazla alt tipi vardır ve bu tiplerden ellerde ve ayaklarda yaygın siğillere yol açan tipleri nispeten zararsızdır. Cinsel yolla bulaşan HPV alt tiplerinden 15 tanesinin kanserojen olduğu saptanmıştır. HPV tip 16,18,45 ve 31 rahim ağzı kanseriyle ilişkilidir. Siğiller; tek yada çok sayıda, yumuşak, karnabahar görünümünde ve ağrısızdır. Peniste, adam idrar kanalı içinde, hanım cinsel organı dış dudakları çevresinde, vajinanın içinde, rahim ağzında, anüs çevresinde yerleşebilir. Sadece enfeksiyon kimi zaman görüntü vermeden seyredebilir. Oral cinsel ilişkiler sebebiyle ağız içinde de bu siğillere rastlanabilir.
Cinsel bölge siğilleri (Genital Kondilom) iyi mi bulaşırlar?
HPV’ nin bulaşması için kesinlikle tam bir cinsel ilişki olması gerekmez, enfekte bölgenin birbiriyle teması ile de hastalık kolayca geçebilir. Virüs bulaştıktan yaklaşık 1 yıl sonrasında siğil şeklinde emarelere yol açar. Sadece arada geçen bu süre içinde de bulaşıcılık olabilir. Siğil olduğu durumlarda bulaşıcılık çok fazladır.
HPV enfeksiyonunun doğal seyri nasıldır?
HPV bulaşan hanımefendilerin %90’ ında vücut bağışıklık sistemi virüsü etkisiz hale getirir. % 10’ unda ise hastalık devam eder ve 15-20 senelik bir süre içinde rahim ağzı kanserine yol açabilir. Bundan dolayı kanser öncülü lezyonların önceden saptanarak (pap-smear testi) rahim ağzı kanserinin önlenmesi mümkündür.
Hangi HPV enfeksiyonu olan hastalar rahim ağzı (serviks) kanseri için riski altındadır?
· Erken yaşta (18 yaş öncesi) ve çok eşli cinsel yaşam
· Cinsel yolla bulaşan diğer hastalıkların varlığı
· Sigara kullanma
· Kötü beslenme
· Kişisel hijyenin bozuk olması
· Çok doğum
· Bağışıklık sisteminin baskılandığı durumlar
HPV enfeksiyonunda korunma yolları var mıdır?
Birden fazla cinsel eşi olanların düzenli prezervatif(kondom) kullanımı riski azaltır. Sadece HPV bulaşıcılığı o denli yüksektir ki kondom kullanılsa da bulaşabilir. HPV aşısı ile genital siğillerin % 90’ ını önlemek mümkündür. Aşının 11-12 yaşındaki kızlara rutin yapılması önerilmektedir. Aşı, cinsel yaşfakat başlamış hanımlarda daha azca etkilidir.
HPV enfeksiyonunun tedavisi iyi mi yapılır?
Hastalığın kanser yapıcı tesirinin azaltmak ve yayılmasını önlemek için erken tedavi önemlidir. Tedavide, çeşitli ilaçlar ile siğilin yakılması, çok düşük ısılara dondurma (kriyoterapi) ve cerrahi ile çıkarılması mümkündür.
Kepek hastalığı (Seboreik dermatit) kendisini iyi mi gösterir ve tedavisi iyi mi yapılır?
Seboreik dermatit çok yaygın bir hastalıktır. Sebebi kepektir. Çoğunlukla kafatasında görülse de anüs, penis ve cinsel bölge kıllarında da görülebilir. Emareler çoğu zaman kıllı yüzeylerde kırmızı kabarık ve çoğunlukla mumsu, sarı kabuğa haizdir. Tedavisi kepeğe karşı etkili şampuanlarla yıkamadır.
Yağ kistleri (Sebase kistler) kendilerini iyi mi gösterir ve tedavisi iyi mi yapılır?
Yağ (sebase) kistleri,deri bezlerinin ürettiği peynirimsi bir maddeyle dolu keseciklerdir. Yağ salgılayan deri bezlerinin kanalının dış ağzının tıkanmasıyla beraber cilt bezinden üretilen yağ dışarı atılamaz, birikir ve kist oluşur. Bunlar peynirimsi materyal ihtiva ederler. Kist içindeki yağ dokusu zaman içinde enfekte olursa içinden kokulu bir materyal boşalır. Hanımlarda cinsel organın dış dudakları üzerinde , erkeklerde skrotumda( testisleri kaplayan ciltte)’ dır. Emare vermiyorsa ve küçükse tedaviye gerek kalmamıştır. Fakat çok büyükse ve tekrarlıyorsa çıkarılmalıdır. Doktorunuza başvurunuz.
Peniste küçük deri etiketleri (İnci penil papüller) kendilerini iyi mi gösterir ve tedavisi iyi mi yapılır?
Adamların yaklaşık %30’ unda görülür. Gençlerde ve sünnetsiz kişilerde sıktır.Emareler, 1-2 mm boyutunda, açıktan kırmızıya gider, penis başında penis gövdesine yakın kabarık bölümde çepe çevre bulunurlar, birbiriyle birleşmezler fakat yakın yerleşerek birden fazla sıra oluşturabilirler. Emareler yaşla azalabilir ve çoğu zaman tedavi gerektirmezler.
Cinsel bölge ülserleri (Genital ülserler) hangi durumlarda olurlar?
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların bir kısmı cinsel bölgede ülserlere (üstü açık cilt yarası) niçin olabilir.
· İlaca bağlı yan tesir oluşması sebebiyle cinsel bölge ülseri gelişebilir. o Burada kesinlikle yeni bir ilaç alımının akabinde gelişme vardır.
· Cinsel aktivite esnasında, tarvmaya bağlı olarak cinsel bölgede ülserler gelişebilir.
· Sifiliz (Bel soğukluğu);
o Cinsel temastan 2-4 hafta sonrasında “şankr” denilen ağrısız yara oluşur.
o Şankr, çoğu zaman küçük kırmızı 0,5 santimetre’ lik yüzeyden kabarık lezyon
şeklinde başalar sonrasında patlayarak delikli lezyon şeklini alır.
o Ülser yüzeyel yada derin olabilir, keskin sınırlıdır, yüzeyden kabarık, tabanı düzdür ve yuvarlak yada oval şeklindedir. Çoğu zaman bir tek bir tanedir.
o Bununla beraber iki taraflı kasıkta ağrısız sert lenf bezesi şişliği de olabilir.
· Cinsel bölge uçukları (Herpes enfeksiyonu);
o Kırmızı tabanlı 0,5 santimetre den küçük içi sıvı dolu çok sayıda, kimi zaman birleşik kesecikler bulunur. o Ağrılıdır
o Bununla beraber iki taraflı kasıkta ağrılı sert lenf bezesi şişliği de olabilir. · Şankroid;
o Ağrılıdır ve bununla beraber kasıkta ağrılı lenf bezesi şişliği yapar.
o Ülser derin ve keskin sınırlıdır, iltihabi akıntısı olabilir, yumuşaktır,
tabanı kolaylıkla kanayabilir, çoğu zaman çok sayıda ülser vardır.
o Afrikada HIV hastalığı bulaşması açısından önemli bir risk faktörüdür.
· Lenfogranuloma veneriyum;
o Önce sert, ağrısız kenarları hafifçe kabarık bir lezyon ortaya çıkar.
o Ülser tektir, yüzeyel ya da derin olabilir, kenarları kabarıktır, yuvarlak ya da oval olabilir.
o Lezyon ilerledikçe ağrılı kasık lenf bezleri de büyümeye başlar.
o Hastalık lenf bezelerine doğru ilerler ve kasıkta abseleşerek cilde doğru akıntılar oluşturur.
o Hastalık lenf bezine ulaştıktan sonrasında, ateş, titreme, bulantı-kusma ve
eklem ağrılarına yol açar. · Granüloma inguinale;
o İlk emare yüzeyden kabarık , 0,5 santimetre’ den küçük lezyondur. Bunlar oldukça kaşıntılıdır. Ondan sonra çoğu zaman ciltten kabarık küçük bir ülser oluşur.
o Ülserler abseleşirler, abseler birkaç gün içinde deriye açılır ve birbiriyle birleşirler.
o Ülser tabanı kırmızıdır, kanamalı bir salgısı olabilir, duyarlı değildir ve serttir. Kadifemsi görünümlüdür ve temas ile kolayca kanarlar.
o Hastalık genel anlamda tropikal bölgelerde bulunur.
o Hastalık deri kıvrımları süresince yavas yavas ilerler ve sadece aylar sonrasında genis bir alanı kapsayacak hale gelir.
o Ülserler, hanımlarda aşağıya ve arkaya doğru gelişerek anüs çevresi bölgeyi tutarken, erkeklerde yanal bir yayılım göstererek kasık bölgesini tutacak şekilde genişler.
En sık görülen emare idrar kesesi duyarlılık belirtileridir; idrar yaparken yanma, sık idrara çıkma, gece idrara kalkma ile başlar. Hastalarda göbek altında ağrı, idrar tetkikinde kan hücrelerinin görülmesi, böbrekleri tutuyorsa yan ağrıları yada ele böğürde şişlik gözlenebilir.
Sperm yayınlarını tutabilir, bu durumda testis (adam yumurtalığı) kenarında, sperm kanalının başladığı noktada ağrısız ve azca ağrılı şişlik başlar. Ondan sonra tespih şeklinde boğum boğum şişlikler oluşabilir. Kimi zaman bu şişlikler abseleşerek cilde ağızlaşabilir Menide kan görülebilir
Prostat tutulumuna bağlı semen (boşalma esnasında dışarı atılan içi sperm dolu sıvı) miktarı azalabilir.
Hangi durumlarda özellikle verem düşünülmelidir?
· Tedaviye yanıt vermeyen, sık hastalıklara bağalanamayan, bazen yine eden idrar kesesi iltihabı
· İdrar tahlilinde PH’ ın düşük olması, lökosit denilen iltihabi hücrelerin olması ve kültürlerde bakteri saptanamaması
· Gözle görülebilen yada idrar tahlilinde ortaya çıkan idrarda kanama
· Testis kenarında sperm kanalının başladığı yerde sert, ağrısız yada ağrılı
şişlikler, sperm kanalının kalınlaşması, elle tespih şeklinde hissedilmesi
· Sık hastalıklara bağlanamayan, tedaviye yanıt vermeyen, süreğen sperm kanalı başlangıç kısmı iltihabı yada testisleri kaplayan ciltte iltiyabi akıntılı
yaralar
· Semende kanama yada tahlillerde iltihabi hücrelerin bulunması
Böbrek, idrar yolları ve üreme organları vereminin tanısı iyi mi konulur?
· Kişide daha önce geçirilmiş akciğer tüberkülozu yada başka organ tüberkülozu olması
· Yukarda sayılan emare ve bulguların olması
· Tanı sadece hastalığa yol açan mikrobun tespiti ile konulabilir (şüphenilen
örnekten sözgelişi idrardan alınan kültürde üretilmesiyle)
· Şüphelenilen kişilere verem deri testi (PPD) yapılabilir.
· İdrar tahlilinde iltihabi hücreler olmasına rağmen rutin kültürlerde üreme
olmaması durumu ki bu duruma steril piyüri denir genitoüriner tüberkülozun
araştırılmasını gerektirir. Sadece unutulmamalıdır ki hastaların %15-20’ sinde
ikincil mikrobik hastalıklar sebebiyle kültürde üreme de gözlenebilir.
· Verem mikrobu tespiti için 3 gün üst üste tercihen sabah idrarında özel boyama yöntemleri ile (ARB) verem mikrobu aranmalıdır. İdrar mümkün
olduğunca çabuk kültür için ekilmelidir.
· Verem mikrobunun kültürde üremesi için beklenen süre 2-3 ayı bulabilir
· Son zamanlarda kullanılmaya başlanan PCR yöntemi ile de verem mikrobu
idrarda saptanabilmektedir. Birkaç günde sonuç alınması avntajıdır.
· Sadece kati tanı için ARB, kültür ve PCR testlerinin birlikte değerlendirilmesi
önemlidir.
· Kan tahlilleri genel anlamda çok fazla ek informasyon vermez
· Görüntüleme yöntemleri ile böbreğin hiç çalışmadığı, abseleştiği, büyüdüğü,
şiştiği yada küçüldüğü saptanabilir. İdrar kesesi ile böbrek arasındaki kanalın tek bir yerde yada birden fazla yerde daraldığı izlenebilir. İdrar kesesi küçülmüş ve büzülmüş olabilir. Prostatta abseler ve ölü dokular görülebilir
PPD (verem deri testi) nedir iyi mi yapılır?
Kişinin hastalıksız cilt altına mikrobun hastalık bulaştırmayan bir parçası zerk edilir. Kişinin buna verdiği yanıta göre ölçüm yapılır. Eğer ciltteki tepki alanının çapı 1 santimetre’ den büyük ise kişide verem hastalığı olabilir (kontrol pozitif). Eğer 1,5 cmden fazla ise testin yapıldığı kişilerde mevcut etken hastalık var denebilir. Böbreklerinde verem hastalığı olanların %90’ ında deri testi pozitiftir. Sadece vücut bağışıklık sisteminin direncinin düştüğü durumlarda yada hastalıklarda deri testi yalancı negatif çıkabilir (hastalık olduğu halde pozitif sonuç çıkmaz)
Böbrek, idrar kanalı ve üreme organları tüberkülozu sonucu etkilenen organlarda ne şeklinde değişiklikler gelişebilir?
· Böbrekte kısmi yada tamamen fonksiyon kaybı
· Böbrek taşları oluşumu
· Böbrek çevresinde abse oluşumu
· Böbrek ile idrar kesesi arasındaki kanalda darlıklar
· Küçük kapasiteli, büzüşmüş idrar kesesi
· İşeme esnasında idrarın böbreğe kaçması ve buna bağlı böbrekte şişme
· Sperm kanalı tıkanıklığı sebebiyle kısırlık
· Her iki böbreğin birlikte tutulduğu durularda böbrek yetmezliği
· İdrar kanalı darlıkları
Tüberküloz bulaşı açısından kimler risk altındadır?
· Yakın temasta olduğu kişilerde etken tüberküloz hastalığı bulunanlar
· Çeşitli hastalıklar sebebiyle vücut direnci düşmüş kişiler
· Daha önce tüberküloz hastalığı geçirenler
· Şeker hastaları, böbrek yetmezliği hastaları
· Çok küçük çocuklar, yaşlı insanoğlu
· Organ nakli hastaları
· Bağışıklık sistemi baskılayıcı tedavi alan tüm hastalar
· HIV pozitif (var anlamında) hastalar
· AIDS hastaları
Böbrek, idrar kanalı ve üreme organları tüberkülozu iyi mi tedavi edilir?
Tedavi ilaç tedavisi ve cerrahi tedavi olarak iki kesimlidir. Cerrahi standart uygulanan bir yöntem değildir. Belirli durumlarda ihtiyaç doğduğunda uygulanır. Sadece hastalık tespit edilen her insana ilaç tedavisi verilmelidir.
Böbrek, idrar kanalı ve üreme organları tüberkülozu daha önce oluşmuş tüberküloz hastalığına ikincil olduğundan daha önce ilaç tedavisi almış olsa bile tekrardan tedaviye ihtiyaç duyulur. Verem mikrobuna etkili olduğu malum başlıca 9 çeşit ilaç vardır. Bu ilaçlar belli özelliklerine göre bir birlerinin etkilerini güçlendirmek için bir arada kullanılır. Tedaviye 2 ay süreyle 4’ lü ilaç kombinasyonu ile başlanır. Ondan sonra 4 ay süreyle 2’ li ilaç kombinasyonu verilir. Tüberküloz için günümüzdeki çekince, mikrobun kullanılan ilaçlara karşı direnç geliştirmesidir. Tedavi edilen hastalar tedavi sonrası 3,6 ve 12. Aylarda denetim edilmelidir.
Hamile iken verem tedavisi yapılabilir mi?
Mümkünse tedavi tamamlanana kadar hamilelik düşünülmemelidir. Hastalık saptandığında hamile ise kişi, ilaçlar kullanılabilir ve verem tedavisi yapılabilir. Çoğunun bebeğe zararlarının olmadığı düşünülür. Doz ayarlaması gerekebilir.
Süt veren annelerde kullanılabilir mi?
Belirli tiplerdeki ilaçlardan kaçınılarak emzirme esnasında verem tedavisi uygulanabilir
Hastalıklı dokunun çıkarılması hangi durumlarda düşünülmelidir?
Böbreğin tamamının çıkarılması çalışmayan böbrek, tüm böbreği tutan hastalıkla beraber böbrek çıkım darlığı yada yüksek gerilim hastalığı gelişmesi, verem ilaçlarının düzenli kullanılmasına rağmen idrarda verem mikrobunun varlığının devam etmesi, böbrek absesi gelişmesi, yaşamı etkileyen ağrı durumlarında düşünülmelidir.
Başka hangi cerrahiler genitoüriner tüberkülozda gerekebilir?
Ek olarak abse drenajı ve gerek duyuluyorsa sperm kanalının çıkarılması için de cerrahi uygulanabilir. Organlardaki bozulmaları düzeltici cerrrahi tedaviler (sözgelişi darlıkların açılması vs) gerekebilir.
Böbrek, idrar kanalı ve üreme organları tüberkülozundan korunma yolları nedir?
Bu bununla birlikte akciğer tüberkülozundan korunma anlamına da gelir. Tüberkülozdan korunma başlıca üç ana yolla olur;
· Vereme yakalanmış hastaların etkin şekilde tedavisi
o Tedavinin ikinci haftasından itibaren mikrop sayısı ve öksürük sayısı
çok azalır, bu da bulaştırıcılığı belirgin şekilde azaltır.
o Hasta kişilerin tedavisi çevresindekileri hastalıktan korumuş olur
· Henüz hastalıkla karşılaşmamış çocukluk yaş gurubundakilerin BCG denilen aşı ile aşılanması
· Vücuduna verem mikrobu girmiş, bulaşmış sadece hastalanmamış kişilerde koruyucu ilaç kullanımı (izoniazid kullanımı)
Tüberkülozun bulaşma riski nedir?
Etken hastalığı olan bir kişi çevresindeki 20 sağlıklı kişiye hastalık bulaştırabilir. Çevreye mikrop saçan etken verem hastasıyla temas eden sağlıklı bir kişi için sessiz, belirtisiz hastalık riski %95, iki yıl içinde etken hastalık geliştirme riski %5’ tir.
Sessiz-belirtisiz hastalıktan etken hastalık geliş için riskli durumlar hangileridir?
Ek risk faktörü yoksa 1 kat , 5 yaşından küçük yada 60 yaşından büyük ise 3-5 kat , hastalık yeni bulaştıysa 15 kat, organ nakli şeklinde nedenlerle bağışıklık sistemi ilaçlarla baskılanıyorsa 4-16 kat, HIV virüsü pozitifse(var ise) 113 kat ve AIDS hastalığı var ise 170 kat daha çok bulaşma riski mevcuttur. Daha önceden tüberküloz geçirmiş kişiler, şeker hastaları, böbrek yetmezliği hastaları, steroid denen ilaçlarla tedavi edilenler de sessiz hastalıktan etken hastalığa geçiş için risk altındadır.
Temas durumuna göre bulaşma riski farklılık gösterir mi?
Evet, ev içi temasta bulaşma riski %20, takının arkadaşlıkta %3,7, iş arkadaşlığında %0,3’ dür.
Ev içi tüberkülozlu hasta ile temasta ne yapmak gerekir?
Ev içinde temasta olan kişilerde akciğer filmi çekilerek etken hastalık dışlandıktan sonrasında koruyucu ilaç tedavisine başlanması önerilmektedir(özellikle 15 yaş altı çocuklar). Doktorunuza danışınız.
Tüberküloz cinsel ilişki ile bulaşır mı?
Üreme organlarını tutan verem hastalığının cinsel yolla bulaşması çok nadirdir Hastalığın yaygın olduğu ülkelere seyahatte bir önlem alınabilir mi?
Hastalığın yaygın olduğu malum ülkelere yada bölgelere gezi öncesinde ve esnasında koruyucu ilaç tedavisi alınmalıdır
Toplu taşım araçlarını kullanmak tüberküloz bulaşması için risk yaratır mı? Hastalığın, toplu taşıma araçlarını kullanmakla yada günlük işlerle uğraşırken bulaşma riski yok gibidir. Tüberkülozlu çocukların hastalığı yayma olasılığı çok düşüktür.
Genitoüriner filariasis nedir ve iyi mi oluşur?
Özellikle tropikal bölgelerde görülen bir hastalıktır. Lenf bezelerini tutan hastalığın çoğunluğundan Wuchereria bancrofti denilen bir parazit mesuldür. Tüm lenf bezesi filarya hastalığı, paraziti taşıyan sivri sineklerin tükürük salgılarıyla kişiyi ısırarak enjekte etmeleriyle bulaşır. Sadece hastalık için birden çok kez ısırılma gerekir. Hastalık emareleri bulaştan seneler sonrasında ortaya çıkabilir.
Genitoüriner filariasisin emareleri nedir?
· Ateş
· Lenf bezelerinde şişlik
· Bölgesel lenf bezi iltihabı
· Cinsel organlarda ödem, şişlik
· Erkelerde hidrosel (testis çevresinde sıvı toplanması)
· Seneler içinde erkeklerde yumurtalık iltihabı görülebilir
· Kişilerdeelefentiazis (fil hastalığı-cinsel organı, her iki bacağı, her iki ayağı
kaplayan harekete izin vermeyen aşırı derecede şişlik) gelişebilir.
· İdrardan lenf sıvısı gelmesi (beyaz, köpüklü)
Genitoüriner filariasisin tanı iyi mi konulur?
Hastanın kan örneklerinde, beyaz idrarında( var ise) yada hidrosel sıvısında parazitin saptanması ile tanı konulur.
Genitoüriner filariasis iyi mi tedavi edilir?
Hastalık, fil hastalığına niçin olmuşsa bu durumu geri döndürecek tedavi yoktur. Hastalığın tedavisinde DEC yada ivermectiri kullanılır.
Genitoüriner aktinomikozis nedir ve iyi mi oluşur?
Actinomyces israelli denilen bir fırsatçı etken hastalığıdır. Hastalık birincil olarak mide, barsak yada apendiks’ te başlar. Burdan kan kanalıyla yayılarak böbrek, idrar kesesi yada yumurtalıklara ulaşır. Direkt temas ile testisleri saran cilde yada penis cildine bulaşabilir.
Genitoüriner aktinomikozis emareleri ve bulguları nedir?
Tipik emareleri yoktur. İdrar kesesi hassasiyeti bulguları (sık idrara çıkma, gece idrara çıkma,idrar yaparken yanma, ani idrar isteği şeklinde), böbrek iltihabı bulguları (ateş, yan ağrısı şeklinde), bel bölgesinde yada erkekde yumurtalıkları saran cilt dokusunda abse ağızlaşmasına bağlı akıntılı delikler görülebilir.
Genitoüriner aktinomikozis tanı iyi mi konulur?
Hastalıklı doku örneklerinde çeşitli boyamalar ile etkenin gösterilmesi ile kültürde etkenin üretilmesi ile tanısı konulur.
Genitoüriner aktinomikozis iyi mi tedavi edilir?
Hastalık penisilin ile tedavi edilir. Lüzumlu durumlarda cerrahi tedavi uygulanabilir.
Genitoüriner şistosomiasis (bilharziosis) nedir ve iyi mi oluşur?
Bu hastalığa sebep olan 3 formda etken vardır. İdrar kanalları ve üreme organlarında hastalık meydana getiren formu S. Haematobium’ dur. Diğer formlar esas olarak kalınca bağırsağı meblağ. Bu hastalık, Şimal Afrika ve Arap ülkelerinde görülür.
Genitoüriner şistosomiasis (bilharziosis) iyi mi bulaşırlar?
İnsanlara sudan (özellikle sulama kanalları), etken parazit yavrularının insan cildini delip cilt altına yerleşmeleri ile bulaşır. İlk kez bu parazitin vücuduna bulaştığı kişilerde, parazit buradan akciğerlere ulaşır. Buradan kan dolaşımı ile idrar kanalları, idrar kesesi ve üreme organlarına ulaşır. Dişi olan idrar kesesi duvarında, yüzeyin derhal altındaki kılcal damarlara yumurtalarını bırakır. Bunlar idrar kesesi içine çıkarak, idrarla atılabilir.
Genitoüriner şistosomiasis (bilharziosis) kendisini iyi mi gösterir?
Etkenin uzun süreli varlığı, etkilenen organlarda ülserler, darlıklar, büzülmelere yol açabilir. Bu hastalık, bahsedilen bölgelerde idrar kesesi kanserinin en önemli nedenidir.
Genitoüriner şistosomiasis (bilharziosis) iyi mi tedavi edilir?
Hastalık ilaç tedavisi ile tedavi edilebilir. Hastalığın tedavisindeki başarı erken dönemde meydana getirilen etkin ilaç tedavisine bağlıdır.
Doç. Dr. Volkan İZOL